De leesramp
In haar column in de de Volkskrant van 22 mei 2023 begint Aleid Truijens haar kop met 'De leesramp: ...' En stelt ze zich de vraag waar we moeten beginnen om de afnemende leesvaardigheid aan te pakken. Volgens Aleid zijn er niet zoveel lichtpunten. En haar analyse wordt van verschillende kanten bevestigd; de leesvaardigheid van onze Nederlandse tienjarigen ligt niet langer boven het Westers gemiddelde. Lees meer op: https://expertisecentrumnederlands.nl/pirls-2021
Waar moeten we beginnen is haar noodkreet. Het antwoord is bij de pabo's, daar moet lezen het belangrijkste vak worden. Hoezeer ik Aleid ook begrijp, dit gaat 'm niet worden. Uit ervaring weet ik hoe het werkt. Curricula moeten aangepast worden, er moet lestijd vrijgemaakt worden, dat betekent gedoe over wat er bijkomt en wat er af moet enzovoorts. En voor je dan effect ziet, ben je zomaar 5 jaar verder. De opleiding duurt immers vier jaar en voor een startende leraar in de school echt iets kan brengen, is hij minstens twee jaar aan het werk.
Was dit nog misschien nog een lichtpuntje. Helaas Aleid ik hoop het voor je, maar zou er mijn kaarten niet opzetten.
Omdat begrijpend lezen een specialisme van ons is, een korte analyse van wat er volgens ons aan de hand is.
1) Ja, pabo's besteden (te) weinig tijd aan begrijpend lezen. Dat merken we telkens wanneer we met leraren werken. Daardoor ontbreken noodzakelijke kennis en vaardigheden.
2) Scholen zien begrijpend lezen te vaak als als een vak en niet als een vaardigheid. Een vak geef je een aantal uren, maar vaardigheden moet je trainen. En trainen kost tijd, tijd die er niet is. Met www.brain2train.nl hebben hiervoor een ondersteunende oplossing bedacht.
3) Begrijpend lezen bestaat uit een samenspel van onderdelen, zoals closereading, strategieën, schema's, signaal- en verwijswoorden, kernzinnen, afwisselende tekstgenres en toepassing bij andere vakgebieden. Dat is complex, vraagt kennis, vaardigheden, tijd en een methode die dit ondersteunt met goede lessen, scholing en een duurzame implementatie.
Er moet dus blijvend geprofessionaliseerd worden. Dat vraagt keuzen van scholen. Je kunt niet alles tegelijk doen. Maar goed begrijpend leesonderwijs, gaat altijd over didactiek en de kwaliteit van lesgeven. Dus daar word je als leraar altijd beter van. Met onze methode www.news2learn.nl proberen we hier samen met scholen het verschil te maken.
4) De minister van onderwijs Dennis Wiersma wil investeren, maar realiseert zich niet hoe funest het onderwijsbeleid van de afgelopen jaren geweest is. De ene keer is het techniekonderwijs of burgerschap, dan weer extra bewegingsonderwijs. En nu wordt het weer leesonderwijs. Financiële impulsen helpen nauwelijks, het onderwijs heeft geld genoeg. Het gaat om bewustwording, focus en middellange termijnperspectief op de scholen. Geen score- maar lange termijnbeleid bij OCW en wellicht kunnen de pabo's dan ook nog iets betekenen.