Functioneringsgesprekken afschaffen!

De column van Ben Tichelaar over de onzin van functioneringsgesprekken is me uit het hart gegrepen.
Imiddels ruim 30 jaar werkzaam in het onderwijs, maakte ik mee hoe de afdeling personeelszaken groeide en daarmee ook de bureaucratie van functionerings- en beoordelingsgesprekken. Daar zit je dan als leidinggevende, papieren voor je neus met in het gunstigste geval een 360° feedback aangeleverd door de medewerker.
Natuurlijk maak je er een mooi gesprek van en zet waar nodig de punten op de i. Maar wat levert het op? Niet zo heel veel toch?

Samen-werken
Veel leuker en effectiever is toch het samen-werken en praten over het vak? Want voor wie tuigen we heel dit circus eigenlijk op? Alleen voor hen die de kantjes ervanaf lopen? En dat weet iedereen toch al! Of doen we het omdat het in de CAO staat of omdat collega's tijdens een scholing je vreemd aankijken wanneer je zegt dat je er niet in gelooft?

Professionele gesprekken
Op onze Sliedrechtse Johannes Calvijnschool (voor de lezer, ik ben daar voorzitter) schaffen we de functioneringsgesprekken af. Het is sowieso onverstandig wanneer leidinggevenden naast leidinggeven ook het functioneren moeten beoordelen. Dat kunnen we beter aan de professionals, de leerkrachten zelf, overlaten. Zij weten precies van elkaar waar ze goed in zijn en niet. Samen moeten we een cultuur ontwikkelen waarbij we niet om de brij heen draaien, maar erop gericht zijn elkaar beter te maken in het vak. Dat gaat tenminste echt over ons functioneren!

Wat we daarvoor gaan doen? We gaan ons trainen in het voeren van onderlinge professionele gesprekken. En om het wat te reguleren zijn er een paar heel simpele uitgangspunten: Hanteer de menselijke maat, geef vertrouwen en neem verantwoordelijkheid. Dan gaat er veel goed.

Draagt elkaars lasten
Wat we ook doen, want we zijn een christelijke school, is elke dag even denken aan het Bijbelse principe 'draagt elkaars lasten'. Dat betekent niet alleen aan jezelf denken, maar vooral ook aan de ander. Het betekent ook elkaar corrigeren en jezelf laten corrigeren als dat nodig is. Uiteraard is de een niet meer dan de ander, misschien op sommige punten wel beter. Maar daar kun je dan alleen maar van leren.

Zo'n eenvoudig Bijbels principe houdt iedereen bij de les. Over beoordelen hebben we het maar niet meer, we doen gewoon met passie ons werk.

Dat scheelt tijd zeg!
Tenslotte nog even een ander voorbeeld. Recent raakte ik betrokken bij een bestuurlijke interimopdracht buiten het onderwijs. De directeur was erg druk. Op de vraag wat hem echt belastte was het antwoord: 'Al die functionerings-gesprekken'. Ik moest een beetje glimlachen en vroeg: 'En wat als je ze eens skipte? Gebeurt er dan iets?' Het antwoord laat zich raden: 'Nee, ik denk van niet'. 'Nu, skippen dan', gaf ik als antwoord. Even was de schrik op z'n gezicht te zien, wat nu? Maar toen we doorpraatten, kwamen we er al snel achter dat hij van iedere medewerkers wist waar ze mee bezig waren. En... als het niet goed ging, had hij allang een gesprek gevoerd. 'Hoeveel dagen scheelt het als je ze skipt?', vroeg ik. Het scheelde zeker vijf werkdagen. Wat een opluchting toen de gesprekken van de baan gingen. De secretaresse had dubbel werk, eerst plannen en nu weer afzeggen. Maar ze deed het met plezier, dan kon ze tenminste zelf ook doorwerken in plaats van praten op een manier waar niemand blij van wordt.

De goede dingen
En de medewerkers? Daarvoor hebben we een vlog gemaakt, waarin we uitlegden waarom we de gesprekken skipten. De inhoud van de vlog? Doe de dingen die je moet doen en doe de dingen goed. Kom je er niet uit, zoek een collega en los het op. En lukt het echt niet, meld je dan bij de leiding. Zo dragen we allemaal een beetje elkaars lasten. Het stemt vrolijk.

Geïnteresseerd in de column van Ben Tichelaar, lees verder.