De gelukkige klas
Opeens was daar de uitnodiging. Of de meester ook op de reünie wilde komen. Bijna 33 jaar geleden zagen de meesten elkaar voor het laatst. Nadat we twee jaar met elkaar opgetrokken waren in groep 7 en 8, was het tijd voor afscheid. De basisschooltijd was voorbij en een nieuwe fase brak aan.
Tijdmachine
Het is interessant wat zo’n uitnodiging doet met de herinnering. Gezichten, namen en gebeurtenissen komen naar boven. Alsof je in je eigen tijdmachine stapt. In mijn archief ligt nog steeds de klassenmap: 31 leerlingen, 16 jongens en 15 meiden, een mooie verhouding. Cijferlijsten, gemaakt in Symphonie, een voorloper van Excel, maken duidelijk bij wie leren vanzelf ging en bij wie niet. Maar dat zegt natuurlijk niets over het echte schoolleven van die twee jaar.
Theo Thijssen
Kinderen kunnen veel meer dan wij denken. Die uitspraak van een docent aan de lerarenopleiding is me altijd bijgebleven. Als jonge meester probeerde ik het in praktijk te brengen. Met een paar praktische regels, een beetje zelfstandigheid en verantwoordelijkheid kunnen leerlingen veel. Dan hoef je weinig energie te steken in orde houden en kun je investeren in relaties en een goede lesvoorbereiding.
Het klinkt misschien wat utopisch, maar ‘de gelukkige klas’, zoals die van Theo Thijssen, bestaat echt. En het kan nog steeds.
Schoolleven
De pauze was altijd zo’n moment. Je kon binnen koffiedrinken of fijn naar buitengaan en een poosje meespelen op het plein, tikkertje doen, touwtjespringen of gewoon een beetje praten. Op het plein leer je natuurlijk veel meer dan in de lerarenkamer.
Tijdens de lessen gebruikten we het verkeerslicht. Groen was instructietijd, dan mocht er ook gepraat worden. Oranje betekende uitgestelde aandacht en mocht je elkaar helpen. Bij rood werkte iedereen zelfstandig. Zo had je als meester ruimte voor de leerlingen die wel een beetje extra aandacht konden gebruiken.
Omdat, ook toen al, de verschillen tussen leerlingen in groep 8 behoorlijk uiteen kunnen lopen, werkten we op vijf niveaus. Het varieerde van leerlingen die werkten met kleine mini-instructies tot leerlingen die een eigen weekplanning maakten. Voor wie moeite had met de concentratie, stonden achter in de klas ‘kantoortjes’. Een paar handige jongens maakten ze van panlatten en bordkarton. Het was een hele eer om in een kantoortje te mogen werken. Fascinerend hoe door zo iets simpels de motivatie met sprongen omhoog ging.
Roosters waren er natuurlijk ook. Daar hield je je op hoofdlijnen aan. Maar op een mooie dag kun je bij biologie toch moeilijk binnen blijven als buiten de bloemen bloeien? Dan hoor je buiten, schepnetjes, tekenpapier en kleurpotloden mee, en neem je de tijd om eens goed te bekijken hoe mooi alles groeit en bloeit.
En wat is heerlijker dan bij mooi weer slagbal spelen op het sportveld. De gymzaal is er voor minder weer. Die maakten de leerlingen overigens zelf gereed. Met een ‘bouwtekening’ ging een groepje vooruit. Als dan de rest van de groep arriveerde, kon je gelijk beginnen. Best handig.
Wonen in elkaar
De reünie was een succes. Bijna iedereen was er, een beetje ouder dat wel. De leerlingen van toen zijn nu volwassenen van 45 jaar. En iedereen heeft z’n eigen verhaal, met blijde en mooie dingen, maar ook met de schaduwkanten van het leven.
Zo’n reünie bewijst ook weer eens welke herinneringen blijven hangen. Dat zijn de dingen die je samen beleefde: verhalen vertellen, proefjes doen, buitenlessen, lekker sporten, projecten, fietsen, zwemmen, schaatsen. Het zijn dingen die het schoolleven net iets meer kleur geven en je als groep aan elkaar verbinden. Om Augustinus te citeren: ‘Dan woon je in elkaar’.
Schoolgeluk
Niemand anders dan een leraar kan dit proces in gang zetten. Het is de moeite waard en kinderen verdienen het, dat we het beste van onszelf geven. Niet om iets terug te verwachten, maar om ze iets mee te geven voor het leven. Sommigen zullen het vergeten, anderen zullen het zich vaag herinneren en soms…, dan komt het naar boven en is het weer springlevend. Schoolgeluk bestaat echt.
De reünie is voorbij. Wat kun je ervan leren? Natuurlijk is school er om iets te leren en er moet gewoon hard gewerkt worden. Daar krijg je niets van. Maar school is toch ook een beetje een vrijplaats. Een plek waar je samen het leven leeft, waar je ontdekt hoe je je tot elkaar en tot de wereld verhoudt. Dat is niet in getallen uit te drukken, wel in de mate van geluk.
Soft advies
Wat er voor nodig is? In de bijbel geeft de apostel Paulus een paar tips: liefde, vreugde, vrede, geduld, vriendelijkheid, goedheid, geloof, zachtmoedigheid en zelfbeheersing. Dat klinkt misschien soft, maar het is de moeite waard om voor te gaan. Als iets van deze gaven door ons gedrag heen glimpt, kan het niet anders dan dat we er allemaal een beetje beter van worden. Soms ligt geluk voor het oprapen.
Met dank aan groep 8 van de Rehobothschool in Barendrecht, cursusjaar ’89-90 en ’90-91.